Anlaşmalı Boşanma Davası Nedir?
Anlaşmalı Boşanma Davaları, daha önceki makalelerimizde de bahsettiğimiz üzere Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesiniz 3. fıkrasında düzenlenen, özel bir boşanma türüdür. Buna göre tarafların karşılıklı uzlaşı ve anlaşma halinde olması durumunda ister asaleten isterse vekilleri aracılığı ile bir boşanma protokolü düzenlenir. Bu protokole tarafların uzlaştıkları tüm hususlar ayrıntısıyla yazılarak bir daha bu konuda bir uyuşmazlık doğmaması amaçlanır. Anlaşmalı boşanma davası açabilmek için çiftlerin en az 1 yıl evli kalmış olmaları mecburidir.
Çekişmeli Boşanma Davası Nedir?
Halk katında “Çekişmeli Boşanma Davaları” olarak bilinen davalar ise, herhangi bir nedenden dolayı uzlaşamayan, anlaşamayan ya da en az 1 yıl evli kalmamış olan eşlerin, Aile Mahkemesi nezdinde boşanma davası açmaları ile boşanma kararı talep etmelerine verilen isimdir. Anlaşmalı Boşanma Davalarından temel farkı, eşler arasında temel biz uzlaşı bulunmaması ya da en az 1 yıl evli kalınmamış olmasıdır. Bu durumda davacı eş, kanunda yazılı özel ya da genel boşanma sebeplerinden birine dayanarak boşanma talebini bir dilekçe ile mahkemeye iletecektir. Dilekçede belirtilen tüm delillerin toplanması zaman alacağı için “Anlaşmalı Boşanma Davası” için yakıştırılan “Tek Celsede Boşanma Kavramı”, “Çekişmeli Boşanma Davaları” için söz konusu olamayacaktır.
En Kısa Sürede Boşanmak İçin Ne Yapılmalı?
Kamu nezdinde “Tek Celsede Boşanma” kavramı, “Anlaşmalı Boşanma Davaları” için yakıştırılmaktadır. Bunun nedeni çiftlerin, boşanma davası ikame etmeden önce evliliğin boşanma ile sona ermesine bağlanan tüm konuları yazıya dökerek bir protokol metni oluşturmaları ve ilk celsede bu protokolün mahkeme hakimi tarafından onaylanarak doğrudan boşanma kararı verilmesidir.
Çekişmeli boşanma davalarında ise süreç bu kadar kolay değildir. Zira eşlerden biri boşanmak istemeyebilir ya da her iki eş boşanmak istese bile eşler, diğer eşin daha fazla kusurlu olduğu iddiasıyla nafaka ya da tazminat taleplerinde bulunabilirler. Bu açıdan boşanma sebebini kanıtlayacak delillerin nizami şekilde toplanması zaruridir. Bu delillerden en önemlisi hiç şüphesiz tanık delilidir. Boşanma davalarında taraflar her türlü uyuşmazlığı tanık ile kanıtlayabilmekle beraber çoğu zaman tüm tanıkların dinlenmesi 2-3 celseyi bulabilmektedir. Bu da hemen hemen 6 aylık bir süreye tekabül etmektedir. Bu açıdan eşlerin asgari konularda anlaşıp protokol uyarınca boşanmaları, süre bakımından çekişmeli boşanma davalarına nazaran daha kısa sürmektedir.
Çekişmeli Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?
Anlaşmalı Boşanma Davalarında anlaşma protokolünün mahkemeye sunulması ile birlikte en kısa güne duruşma günü verilerek hemen boşanma kararı alınabilmektedir. Çekişmeli boşanma davaları açısından ise bu süreç bu kadar kolay akmamaktadır. Zira çekişmeli boşanma davalarının süresini, tarafların dava ve cevap dilekçelerinde yer alan deliller ile iddialar belirlemektedir. Taraflar eğer tanık deliline dayanıyorsa bu tanıkların mahkemece dinlenmesi gerekir. Eğer tanıklar, davanın görüldüğü başka bir yerde ikamet ediyorsa o yere talimat yazılarak tanığın talimatla dinlenmesi talep edilir. Yine çeşitli kurumlardan iddia ve savunmayı kanıtlayacak yazı ve belgeler talep edilebilir. Örneğin telekomünikasyon şirketlerinden alınacak HTS kayıtları, yine otel ve pansiyonlardan alınacak kayıtlar, mahkeme tarafından yazılacak müzekkere ile talep edilmektedir. Bu delillerin toplanmasına karar verilmesi dahi, dava açılmasından sonra 2-3 ayı bulabilmektedir. Bu açıdan çekişmeli boşanma davalarının 1,5 yıllık bir süre içinde yerel mahkeme nazarında sonuçlandığını söylemek yanlış olmayacaktır.
İstinaf ve Temyiz İncelemesi Ne Kadar Sürer?
Anlaşmalı Boşanma Davalarının, Çekişmeli Boşanma Davalarından temel farklarından biri de tarafların evliliklerini uzlaşma ile sonlandırmak istemelerinden dolayı mahkeme tarafından verilen karara itiraz etmemeleridir. Bunun yanında çekişmeli boşanma davaları açısından ise bir taraf lehine verilen karar hiç şüphesiz diğer taraf aleyhine sonuçlar doğuracaktır. Bu açıdan aleyhine karar verilen eş, yerel mahkeme kararına itiraz ederek dosyayı üst inceleme mercilerine taşıyacaktır. İstinaf incelemesi genel itibariyle 2022 yılı için 6-8 aylık bir süreyi bulmaktadır. Temyize tabi olan incelemelerde iste dosya Yargıtay’a gidecektir. Yargıtay’da temyiz inceleme süresi, dosyanın durumuna ve sırasına bağlı olarak değişmekle birlikte genellikle 1 yılı bulmaktadır. Bu açıdan Anlaşmalı Boşanma Davalarının özellikle süre açısından çok avantajlı olduğu bir gerçektir.
Çekişmeli Boşanma Davalarının Anlaşmalı Boşanma Davasına Dönmesi
Eşler, çeşitli nedenlerle doğrudan Çekişmeli Boşanma Davası açabilir. Fakat dava açarken mevcut olan şartlar, sonradan değişebilir ya da eşler sonradan uzlaşabilir. Bu nedenle çekişmeli boşanma davalarının anlaşmalı boşanma davasına dönmesi gündeme gelecektir. Böyle bir durumda taraflar ilgili davada yer alan iddia ve savunmalarından vazgeçtiklerini bildiren ve uyuşmazlık konularında uzlaştıklarını kaydeden bir “Boşanma Protokolü” tanzim ederek davanın görüldüğü mahkemeye sunacaklardır. Mahkeme kalemi de en kısa süre içinde duruşma günü verecek; buna mukabil taraflar başlangıçta “Çekişmeli Boşanma Davası” olarak ikame ettikleri davada “Anlaşmalı” olarak boşanmış olacaklardır.