Hakaret Suçu TCK
Madde 125:“(1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden (...) (1) veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur. “
Hakaret fiillerinin cezalandırılmasıyla korunan hukukî değer, kişilerin şeref, haysiyet ve namusu, toplum içindeki itibarı, diğer fertler nezdindeki saygınlığıdır. (Madde Gerekçesi)
Hakaret Suçu Cezası
Suçun nitelikli hallerinden bağımsız şekilde düşünmek gerekirse bu suçun işlendiğinin sabit olması halinde fail üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
Hakaret Suçu Zamanaşımı
Bu suçun şikatet süresi 6 aydır. Fakat herhalde şikayet süresi, fiilin işlenildiğinin öğrenildiği tarihten itibaren başlayacaktır. Şikayet hakkı, genel zamanaşımı süresi olan 8 yıl içinde kullanılmalıdır.
Hakaret Suçu Yetkili Mahkeme
Bu suçta yetkili mahkeme Asliye Ceza Mahkemeleri’dir.
Hakaret Suçunun Unsurları
Şikayet
Hakaret Suçu, istisnaları bünyesinde barındırmakla beraber temel olarak şikayete bağlı suçlar sınıfında yer almaktadır. Kendisine hakaret edildiğini öğrenen mağdur, bu tarihten itibaren 6 ay içinde Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvuruda bulunarak şikayetçi olmak zorundadır. Bu süre geçtikten sonra yapılan başvuru sonuçsuz kalacak ve süre aşımı nedeniyle şikayeti işleme alınmayacaktır.
Fail ve Mağdur
Hakaret suçunun faili herkes olabilir. Fakat önemle belirtmek gerekir ki madde gerekçesinde de açıklandığı üzere hakaret suçu gerçek kişiler arasında vücut bulabilecek suçlardandır. Bu kapsamda faili yalnızca gerçek kişiler olabilir; tüzel kişiler bu suçun faili olamaz. Aynı durum mağdurlar için de söz konusudur. Herhangi bir dernek ya da siyasi parti, bu suçun mağduru olamaz.
Haksız Tahrik
Türk Ceza Kanunu’nun 129. maddesinin 1 fıkrasına göre kendisine yapılan haksız bir fiil nedeniyle tepki olarak hakaret eden kişiye verilecek cezada indirim yapılabileceği gibi cezadan tümüyle vazgeçilebileceği belirtilmiştir. Burada TCK madde 29’dan farklı olarak haksız fiile konu eylemin genel hukuk kuralları çerçevesinde suç olarak addedilme zorunluluğunun ya da bu süre içinde soruşturma ya da kovuşturmasının yapılıp yapılmamasının zorunlu olmamasıdır.
Aleniyet
Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinin 4. fıkrasına göre aleni olarak işlenen hakaret suçu “nitelikli hal” olarak değerlendirilmiş ve verilecek cezanın altıda bir oranında artırılacağı belirlenmiştir. Buradaki aleniyet kavramı tartışmaya konu olan bir kavramdır. Fakat esas olarak anlaşılması gereken, sayısı belirsiz kişi tarafından hakarete konu fiilin öğrenilebilme ihtimalidir. Söz gelimi herkese kapalı, sadece belirli sayıda kişinin görebildiği ya da üye olabildiği bir sosyal medya grubunda (isterse binlerce kişilik olsun) yapılan hakaret fiilinde aleniyet unsuru gerçekleşmez. Çünkü bu fiili öğrenebilecek ve görebilecek olan kişi sayısı belirlidir. Aleniyet unsurunda ise “ sayısı belirsiz kişi” kavramı öne çıkmaktadır.
Kişinin Hatırasına Hakaret
Türk Ceza Kanunu’nun 130. maddesine göre: “(1) Bir kimsenin öldükten sonra hatırasına en az üç kişiyle ihtilat ederek hakaret eden kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Ceza, hakaretin alenen işlenmesi halinde, altıda biri oranında artırılır.
(2) Bir ölünün kısmen veya tamamen ceset veya kemiklerini alan veya ceset veya kemikler hakkında tahkir edici fiillerde bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. “ denilmektedir.
İlk fıkrada yer aldığı üzere bu suçun işlenebilmesi için en az üç kişinin hakaret fiiline tanıklık etmesi gerekmektedir. Bu şartların oluşmadığı durumda pek tabii olarak suç da oluşmayacaktır.
İkinci fıkrada ise sözlü olan bir eylemin yerini fiili bir müdahale almaktadır. Bu müdahalenin kanıtlanması suçun işlenmesi içini yeterlidir. Tanıkla ispat şartı aranmayacaktır.
Kamu Görevlisine Hakaret
Kamu görevlisine karşı işlenen hakaret suçu, maddenin uygulanmasında nitelikli hal olarak gözetilmiştir. Buna göre : “kamu görevlisine karşı görevinden dolayı, işlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz” denilmektedir. Yine bu suç kamu görevlisine karşı işlenildiği takdirde şikayete bağlı suç olmaktan çıkacak ve Cumhuriyet Başsavcılıklarınca re’sen soruşturulacaktır.
Cumhurbaşkanına Hakaret Suçundan Farkı
Cumhurbaşkanına hakaret suçu, öznel bir suçtur. Mağduru yalnız Cumhurbaşkanı olabilir. Özel bir düzenleme ile re’sen soruşturulan ve kovuşturulan bir suçtur. Temel korunan değer cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığıdır. Basit nitelikli hakaret suçu ise bireyler arasındaki dengeyi korumak maksadıyla düzenlenmiştir.
Tehdit Suçundan Farkı
“Seni öldüreceğim! Senin ananı avradını sinkaf edeceğim!” şeklindeki sözler tehdit suçu oluşturur. (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2018/46 E. , 2021/38 K. )
Hakaret Suçu Yargıtay Kararları
Yargıtay 18. CD E. 2017/2036 K. 2017/9994 T. 2.10.2017:
“... şüpheli tarafından kullanılan ifadeler somut bir fiil ya da olgu isnat etmek şeklinde kabul edilemezler. Soruşturmaya konu ifadeler, söylendiği yer ve zaman unsurları da gözetildiğinde müştekinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmayıp, kaba söz ve eleştiri niteliğindedir. Aksi düşünce, suçla korunmak istenen değeri ölçüsüz bir şekilde genişletmek ve ifade özgürlüğünü ön plana çıkaran evrensel hukuk düşüncesiyle bağdaşmayan bir yorum anlamına gelebilecektir. Bu itibarla, hakaret suçunun unsurlarının somut olayda oluşmadığı anlaşıldığından kovuşturmaya yer olmadığına dair karar sonucu itibariyle yerinde olup, mercii tarafından verilen itirazın kabulü kararı hukuka aykırı bulunmuştur.”
Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2016/1138 esas, 2019/68 karar ve 05.02.2019 tarihli kararı :
“Bu savcının dünyadan haberi yok. Eğer mafya, çete, yolsuzluk, haksızlık, adaletsizlik varsa bu savcı gibi görevini doğru yapmayanlar yüzünden, memleket batıyor, suç oranı artıyor, hırsızlar, kültürsüzler sokaklar dolmuş yol kesiyorlar. Savcı ... bunlara arka çıkıyor, hakkımı helal etmiyorum. Allah bu savcıdan hesap sorsun, devletten aldığı parayı geri ödesin, bu işi bıraksın…” şeklinde ifadeler kullandığı olayda;
Sanığın savunması ile itiraz dilekçesinin bütünlüğü ve yazılış amacı gözetildiğinde kullanılan ifadeler nezaket dışı, kaba, rahatsız edici ve ağır eleştiri niteliğinde ise de bu ifadelerin katılanın onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnadı içermemesi ve sövme fiilini de oluşturmaması nedeniyle hakaret suçunun kanuni unsurlarının gerçekleşmediği kabul edilmelidir.”
Yargıtay Ceza Genel Kurulu E. 2018/18-462 K. 2020/143 T. 27.2.2020 :
”Sanığın Bilirkişi Raporu Örneği İstediği Ancak Mahkeme Mübaşirinin İzinli ve Diğer Mahkeme Mübaşirinin de Duruşmada Görevli Olması Nedeniyle Kendisinden Öğleden Sonra Gelmesinin İstendiği Yeniden Kaleme Gelen Sanığın Katılandan Dosyasını Çıkartmasını İstediği Katılanın Sanıktan Beklemesini İstediği Tartışma Çıktığı Yazı İşleri Müdürünün Araya Girdiği Sanığın Dışarıya Çıkarken Katılanı Kastederek İşini Yapmıyor Karaktersiz Herif Dediği - Mahkûmiyet Kararı Verilmesinin Hatalı Olduğu “
Hakaret Suçu İle İlgili Sıkça Sorulan Sorular
Hakaret Suçu Şikayete Tabi Mi?
Basit nitelikli hakaret suçu şikayet tabidir. Fakat kamu görevlisine yapılan hakaret suçu, şikayete tabi değildir; re’sen soruşturulur.
Hangi Sözler Hakaret Sayılmaz?
Beddua niteliğindeki kelimeler (Allah belanı versin, Allah senin canını alsın vb.), eleştiri veya ağır eleştiri niteliğinde kelimeler (dinsiz, imansız vd.) , kaba hitap ve nezaket dışı kelimeler (bilgisiz, teryibesiz, lan vd.) , salt rahatsız edici kelimeler (zavallı insan, siz örgütsünüz vd.) hakaret içerikli sayılmamaktadır.
Bunlara kabaca aşağıdaki kelimeler örnek olarak verilebilir:
Haysiyetsiz
Nankör
Kukla
Sana diploma verenin
Eşkıya
Siz polis misiniz lan
Dört gözlü
Savcıysanız savcılığınızı bilin
Seni paramla satın alırım
Karaktersiz
Aç gözlü
Görmemiş
Karı gibi adamsınız
Allah belanı versin
Şu haline bak
Şizofren hastasısın, iki ruhlusun, doktora git
Allah senin çocuklarından çıkartsın bu acıyı
Körler sağırlar birbirlerini ağırlar
Lan kelimesi
Git hangi orospuyla gezersen gez…
Amk yerinde herkes işini yapacak
Delikanlı değilsin, sen karısın…
Hakaret Suçu Para Cezasına Çevrilir Mi?
Hakaret suçu kanun metninde yazdığı üzere üç aydan iki yıla kadar hapis ya da adli para cezası ile cezalandırılır. Burada hakimin takdir yetkisi söz konusu olup bu cezada para cezasına hükmolunabilecektir.
Hakaret Suçu Memuriyete Engel Mi?
Hakaret suçunun nitelikli hali ayrık olmak üzere temel olarak 2 yıldan az verilecek ceza, HAGB’ye tabi olduğu müddetçe memuriyete engel teşkil etmeyecektir. Fakat HAGB verilmediği ya da verilemediği durumlarda kök cezanın 1 yılın üstünde olması durumunda kamu görevi yapmak veya devam ettirmek mümkün olmayacaktır.
Sizler de Hakaret Suçu ve/veya ceza davalarınız ile daha fazla bilgi almak için tarafımızla iletişime geçebilir ya da whatsapp destek hattından sorununuzu bize iletebilirsiniz.