Türk Ceza Kanunu’nun 157. maddesinde düzenleme alanı bulan Dolandırıcılık Suçu günümüzde çok fazla maruz kalınan bir suç tipi olmakla beraber ayrıntısıyla bilinmesi gereken teknik konuları da bünyesinde barındırmaktadır. İzmir Avukatı olarak bizler de bu konudaki hukuki bilgi ve tecrübemizi aktarma ihtiyacı ve sorumluluğu altında bu makaleyi yazdık.
Dolandırıcılık Suçu Nedir?
TCK Mad. 157: “Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir. “
Kanuna göre bir kimsenin dolandırıcılık suçundan dolayı fail sayılabilmesi için;
1-) Hileli davranışlarda bulunması,
2-) Bir kimseyi aldatması
3-) Bir kimseyi aldatarak onun zararına hareket etmesi
4-) Zararına hareket ettiği kişiden kendi adına ya da başkası adına menfaat sağlaması gereklidir.
Kanun burada yazan şartların birlikte varlığı halinde dolandırıcılık suçunun oluştuğuna kanaat getirmektedir.
Nitelikli Dolandırıcılık Suçu
Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesinde düzenleme alanı bulan “Nitelikli Dolandırıcılık Suçu”, madde 157’de yazan “Basit Nitelikli Dolandırıcılık Suçunun içerik ve yaptırım bakımından ağırlaştırılmış hali olarak kabul edilebilir.
TCK mad. 158: “(1) Dolandırıcılık suçunun;
a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle, İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.)
Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.
(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.”
Kanunda açıkça sayılmış hallerde işlenen dolandırıcılık suçu, nitelikli hal olarak kabul edilecek ve verilecek ceza da buna göre artırılacaktır. Bu hallerin oluşmadığı varsayımında doğal olarak dolandırıcılık suçunun nitelikli hali oluşmayacaktır.
Zamanaşımı
Bu suçta zamanaşımı süresi 8 yıldır.
Uzlaştırma
Dolandırıcılık suçunun basit hali uzlaştırma prosedürüne tabi olmakla birlikte nitelikli hali uzlaştırmaya tabi değildir.
Şikayet
Dolandırıcılık suçundan dolayı soruşturma ve kovuşturma yürütülebilmesi için şikayet şartı yoktur. Savcılık makamı suçun işlendiğine yönelik kanaat getirdiği vakit soruşturmayı yürütecek; müşteki şikayetten vazgeçse dahi iddianame düzenleyerek dava açabilecektir.
Dolandırıcılık Suçu Koşulları
1-) Hileli Hareket
2-) Aldatma Kastı
3-) Mağdurda meydana gelen bir zarar
Ek Şart: Kendi adına ya da başkası adına menfaat elde etme
Dolandırıcılık Suçunda Hile
Dolandırıcılık; iyi niyet kuralının ihlalidir. Dolandırıcılık, bir kimsenin, hileli davranışlarla, kendisinin ya da başkasının menfaatine ve başka bir kimseye maddi yönden zarar vermesidir. Kişinin manen yıpranması halinde dolandırıcılıktan bahsedilemez. Dolandırıcılık suçunun en temel özelliği; failin sahip olduğu hilekarlık ile mağdurun tecrübesizliğini ya da saflığını kullanarak menfaat elde etmesidir.
Yargıtay Kararları
1. Bilezik Satışında Hileli Hareketler Dolandırıcılık Suçunu Oluşturur.
Yargıtay 11. Ceza Dairesi 29.05.2006 tarihli ve 2003/11998 E. 2006/4811 K. sayılı kararı : “Satışın yapılmasında hileli hareketler rol oynamışsa dolandırıcılık suçu oluşacaktır. Örneğin; kuyumcunun yüzük almak için gelen mağdura yüzükleri gösterdikten sonra elinde çok iyi işlenmiş kaliteli bir bilezik olduğunu, kendi atölyelerinde yapıldığı için işçilik ücreti almayacağını, bu nedenle ucuz vereceğini söyleyerek bakır, nikel karışımı, düşük ayarlı bileziği 22 ayar bilezik diye satmasında dolandırıcılık suçu oluşacaktır; Katılana gönderilen değişik cinsteki kimyasal maddelerin içinde bulunduğu kapakları mühürlü bidonlardan alınan numunelerin laboratuvar ortamında yapılan analizleri sonunda düzenlenen analiz raporları ve bilirkişi raporundan, anılan kimyasal maddelerin orijinallerine selüloziktine ve su ilave edilerek standartlarının düşürüldüğünün tespit edilmiş olması karşısında sanığın alıcı firma tarafından düzenlenen malzeme talep ve satın alma sipariş formlarında özelliklerini belirttiği kimyasal maddeler yerine katkı maddeli ve düşük standartta ürün satmaktan ibaret eyleminin dolandırıcılık suçunu oluşturduğu”
2. Satın Alınan Otomobilin Denetlenme İmkanı Varsa Dolandırıcılık Suçu Oluşmaz.
Yargıtay 11. Ceza Dairesi 28.01.2004 tarihli ve 12893-219 12978-216 Sayılı Kararı: “Somut olayda; katılanın araba satın almak amacıyla piyasadan araştırma yaptıktan sonra sanık N.K’ya ait olup diğer sanık M.G’nin oto galerisinde satışa çıkardığı aracı S. ve üzerinde gösterdiği şekilde kilometrede olduğu inancıyla satın aldığı sıradaki kilometresinden fazla kullanıldığı, kilometre göstergesi ile daha çok aksamın değiştirildiği, bu şekilde orijinalliğinin kaybolduğunun anlaşıldığı, sanıklarında suça konu aracın kaza sonucu tamir edildiğini bildikleri halde katılana sattıkları şeklinde gelişen olayda; sanıkların hile ve desise oluşturacak nitelikte yoğunlaşmış yalanları bulunmadığı gibi, otomobili satın almadan önce herhangi bir servis istasyonuna götürüp, orijinal olup olmadığını kontrol olanağına sahip olan katılanın denetleme istek ve imkânını da ortadan kaldırmadıkları, bu tablo içinde soyut yalan boyutunu aşmayan beyanlarla dolandırıcılık suçunun yasal unsurlarının oluşmadığı ve uyuşmazlığın hukuki nitelik taşımadığı gözetilmeden beraatlarına yerine yazılı gerekçelerle mahkûmiyetlerine karar verilmesi”
3. Kilometresi Oynanan Araca İlişkin Uyuşmazlık Hukuk Davasında Çözülmelidir.
Yargıtay 15. Ceza Dairesi 07.05.2013 tarihli ve 2011/24601 E. 2013/8497 K. sayılı kararı: “Araba alım satım işi yapan sanığın, katılana 2004 model Ford Fiesta marka aracı satarken aracın 87.000 kilometrede olduğunu söylediği ve göstergesinde oynama yaparak gerçek kilometresini gizlediği, ancak katılanın sonradan arıza yapan aracı servise götürdüğünde aracın gerçekte 150.000 kilometrede olduğunun anlaşıldığı ve böylece sanığın dolandırıcılık suçunu işlediği iddia olunan somut olayda; eylemin hukuki ihtilaf mahiyetinde olduğu anlaşıldığından unsurları itibariyle oluşmayan dolandırıcılık suçundan verilen beraat kararında bir isabetsizlik görülmemiştir.”
Dolandırıcılık Suç Duyurusu Örneği 2022
İZMİR CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞI'NA
MÜŞTEKİ : Canan ......... (TCK No: ...........)
Adres Bilgileri Girilecektir.
VEKİLİ : Av. Berkay ŞAYİR
1593/1 Sok. No: 63 D:32 Hasdemirler İş Merkezi Bayraklı - İZMİR
ŞÜPHELİ : 1-) Mehmet ............ (TCK No: ...................)
Adres Bilgileri Girilecektir.
2-) ) Soruşturma sonucu tespit edilecek diğer şahıslar
Adres Bilgileri Girilecektir.
SUÇ : Nitelikli Dolandırıcılık (TCK Madde 158)
SUÇ TARİHİ : 27.02.2018
KONU : Şüpheliler hakkında işlediği suç nedeniyle soruşturma başlatılmasını, soruşturma sonucunda kamu davası açılması talepli şikâyet dilekçesidir.
AÇIKLAMALAR :
1-) Müvekkil Canan ........... ile XXXX ........... Şirketi arasında Bornova . Noterliği 0000 Yevmiye No'lu ve 27.02.2018 tarihli "Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi" tanzim edilmiştir. Bu sözleşme müvekkil tarafından asaleten, yüklenici firma açısından ise XXXX ........... Şirketi adına Mehmet ...... tarafından Bornova . Noterliği 02.08.2017 tarih ve 11111 Yevmiye No'lu vekaletname ile imzalanmıştır.
2-) Sözleşme ile müvekkil toplamda 1.100.000,00-TL'yi ödemeyi, XXXX ........... Şirketi ise "İzmir İli, Bornova İlçesi, ........... Mah. 333333 Pafta, 444 Ada, 5 Parsel'de kayıtlı B Blok 666 ve 777 Numaralı Bağımsız Bölümleri" devretmeyi taahhüt etmiştir.
3-) Müvekkil üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmiş ve 1.100.000,00-TL'yi ilgili firmaya ödemiş; lakin XXXX ........... Şirketi taahhüt ettiği taşınmazları süresi içinde müvekkile devretmemiş; ilgili arsa üzerinde kat irtifakı dahi kurmamıştır.
4-) Müvekkilin hak ve alacaklarının takibi amacıyla İzmir . Tüketici Mahkemesi'nde 2019/000 E. Sayılı dosya ile "Tapu İptal ve Tescil ile Alacak Davası" ikame edilmiştir. İlgili davada tapu iptal ve tescil taleplerimiz "henüz taşınmazlar XXXX ........... Şirketi adına tescil edilmediği, halen arsa sahipleri üzerine kayıtlı gözüktüğü ve inşaat henüz tamamlanmadığı" gerekçeleriyle reddedilmiş; yalnızca müvekkil tarafından ödenen bedelin iadesine karar verilmiştir. Bu dosya halen istinaf aşamasında olup kesinleşmemiştir.
5-) Yargılama sırasında öğrendiğimiz kadarıyla XXXX ........... Şirketi yetkilileri, arsa sahipleri ile yapmış oldukları "İzmir . Noteri 88888 Yevmiye No'lu ve 07.03.2017 tarihli Düzenleme Şeklinde Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi" ne göre hak etmediği, hak kazanmadığı, sözleşmeye göre arsa sahibi adına tapu kaydı oluşturulacak taşınmazı "kendisininmiş gibi" müvekkile devretme taahhüdüne girmiştir.
Buna göre; "İzmir . Noteri 88888 Yevmiye No'lu ve 07.03.2017 tarihli Düzenleme Şeklinde Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi" ekinde yer alan Paylaşım Planı uyarınca inşaat tamamlandıktan sonra "İzmir İli, Bornova İlçesi, ........... Mah. 333333 Pafta, 444 Ada, 5 Parsel'de kayıtlı B Blok 666 Numaralı Bağımsız Bölüm" ARSA SAHİPLERİNE KALACAKTIR. XXXX ........... Şirketi ise bu bağımsız bölümü "SANKİ KENDİLERİNE KALACAKMIŞ, KENDİ HAK EDİŞLERİYMİŞ GİBİ" müvekkile devretme taahhüdü altına girmişler; bunun karşılığında da toplamda 1.100.000,00-TL'yi almışlardır.
Bu durumun müvekkil tarafından "Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi" imzalanırken bilinmesi mümkün değildir. Zaten biz de bu durumu İzmir . Tüketici Mahkemesi'nde 2019/000 E. Sayılı dosyasının yargılaması sırasında arsa sahiplerinin avukatlarının cevap dilekçelerinde tesadüfen öğrenmiş bulunmaktayız.
6-) Şikayete konu olayımızda XXXX ........... Şirketi yetkililerinin maddi menfaat elde etme amacıyla kendilerine ait olmayan ve hiçbir şekilde kendilerine ait olamayacak bir taşınmazı müvekkile satma girişiminde bulundukları, bu kapsamda müvekkilden toplamda 1.100.000,00-TL aldıkları, fakat bu bedelin karşılığı olan taşınmazların devrini gerçekleştirmedikleri gibi bedelin iadesini de sağlamadıkları, dolayısıyla hile ve desiseye dayanarak müvekkili dolandırıcılık suçunu işleyerek mağdur ettikleri hususu sabittir.
Suçun; “tacir veya şirket yöneticisi ya da şirket adına hareket eden kişiler tarafından ticari faaliyetleri sırasında işlenmesi”, kanunun 158. maddesine göre, bu suçun nitelikli şeklini oluşturacaktır. Ayrıca faillerin de müvekkile taşınmazı tanıtan ve satma taahhüdünde bulunarak müvekkilde güven oluşturan ve kendi şirketlerine menfaat elde eden şirket hissedarları ve yöneticileri Ahmet ..... ve Hikmet ...... ile sözleşmeyi bizzat imzalayan Mehmet ......... olarak kabul edilmesi gereklidir.
Müvekkil, iki çocuğuna hayatlarını bir anlamda garanti altına alacak taşınmaz alma gayesiyle ve tamamen iyi niyetle hareket ederken yukarıda isimleri yazılı şüphelilerin hile ve desise içeren hareketleri sonucu tuzağa düşmüş ve tecrübesizliğinin kurbanı olmuştur. Burada açıkça dolandırıcılık kastının varlığı, delillerimizin toplanmasından ve ilgili şahısların ifadelerinin alınmasından sonra ortaya çıkarak kanıtlanacaktır.
Anılan sebeplerle sayın savcılığınıza yukarıda kimlik bilgileri yazılı şüpheliler hakkında kamu davası açılması talebiyle başvurma zorunluluğu hasıl olmuştur.
HUKUKİ SEBEPLER : TCK ve ilgili her türlü yasal mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER :
1-) "Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi" (Celbi talep olunur)
2-) Düzenleme Şeklinde Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi" (Paylaşım planı dahil tüm ekleriyle celbi talep olunur)
3-) İzmir . Tüketici Mahkemesi 2019/000 E. Sayılı dosyası (Celbi talep olunur)
4-) 1.100.000,00-TL bedelin ödendiğini gösterir dekont örnekleri
5-) Bornova . Noterliği 02.08.2017 tarih ve 11111 Yevmiye No'lu vekaletname.
6-) Tanık beyanları
a. Hasan ...........
Adres
7-) Yasal her türlü delil
SONUÇ ve İSTEM: Yukarıda açıklanan nedenlerle şüpheli hakkında soruşturma başlatılmasını, soruşturma sonucunda kamu davası açılması yönünde karar verilmesini saygılarımla arz ve talep ederim. 07.10.2022
Müşteki Canan ........
Vekili
Avukat Berkay ŞAYİR
EKLERİ:
1-) Onanmış Vekaletname Örneği
2-) Cevap Dilekçesi Örneği
3-) Taşınmaz Satış Vaadi Sözleşmesi
4-) Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi
5-) Ödeme Dekontları
6-) Paylaşım Planı
Bu makale Avukat Gizem Deren Pınar Hukuk ve Danışmanlık Ofisi tarafından hazırlanmıştır. İçerikleri tamamen özgün olup avukat meslektaşların kullanımı için herhangi bir izin gerekmemektedir. Lakin avukat olmayanlar tarafından kullanım mümkün değildir. Dolandırıcılık suçu ile ilgili daha fazla bilgi için lütfen bizimle iletişime geçiniz.
